In de vroege lente arriveren de zwaluwen na een lange, barre tocht over de Sahara in onze contreien. Bij hun aankomst gaan ze op zoek naar een geschikte nestlocatie maar hier wringt de laatste tijd het schoentje. Veel geschikte locaties verdwijnen omdat oude huizen en stallen afgebroken worden of zwaluwonvriendelijk worden gerestaureerd. Een bijkomend probleem voor de zwaluwen is het bijna niet voorhanden zijn van geschikte bouwstoffen, veroorzaakt door de menselijke verhardingsdrang. Hoog tijd om onze gevleugelde vrienden bij te staan met kunstnesten. In het werkingsgebied van Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete werden sinds 2009 reeds 551 kunstnesten voor zwaluwen opgehangen. Waarvoor dank aan de ‘gastgezinnen’!

Zwaluwen en gierzwaluwen zijn erg kieskeurige vogels. Daarom is het belangrijk om na te gaan of je woning en de omgeving wel voldoen aan de eisen. Want aan een leeg nest heb je niets. Neem onderstaande criteria even door. Denk je dat jouw woning en omgeving voldoen en wil je onze frivole luchtacrobaten een handje toesteken, neem dan gerust contact op.

Boerenzwaluw

Boerenzwaluwen vind je op de boerenbuiten waar ze hun nest in schuren of stallen maken (nooit buiten!). Binnenin gaan ze op zoek naar een veilig en donker plekje uit de wind waar ze hun jongen ongestoord kunnen grootbrengen. Een koel onderkomen is belangrijk. Een boerenzwaluw zal misschien wel een nest maken onder een golfplaten dak, maar ervaring leert dat de jongen tijdens warme dagen het nest ontvluchten. Paardenstallen zijn het meest in trek. Maar ook koeienstallen en zelf stallen voor kleinvee trekken boerenzwaluwen aan.

Huiszwaluw

Huiszwaluwen kan je terugvinden aan de randen van dorpen en steden in een landelijke omgeving. Huiszwaluwen maken hun nest onder een overstekende dakrand op minstens 4m hoogte. Oostelijk georiënteerde dakranden lijken het beter te doen dan de vaak warmere of nattere zuid- en westgerichte dakranden. Bij voorkeur is de dakoversteek wit (of licht) gekleurd. In de omgeving staan geen bomen die de aanvliegroutes kunnen belemmeren. Een goede bron van insecten zoals een ouderwetse mesthoop, een bloemenweide, vee,... en een plekje modder in de buurt trekt de vogels aan. 

In mei 2017 plaatsten we trouwens een huiszwaluwtil aan een boerderij in Oud-Turnhout. Door de afbraak van enkele gebouwen mét genestelde huiszwaluwen was er nood aan tijdelijke nestgelegenheid. En met succes: 2 weken na de plaatsing zochten de eerste koppeltjes de til al op. Inspiratie nodig? De plannen voor deze constructie zijn hier te vinden.

Gierzwaluw

Gierzwaluwen zijn eigenlijk helemaal geen zwaluwen. In feite zijn de vogels meer verwant aan kolibries. Hoe dan ook worden ze door hun bouw en levenswijze vaak geassocieerd met zwaluwen. Gierzwaluwen leven in verstedelijkte omgevingen in gaten en spleten van oude en hoge gebouwen. Door moderne bouwtechnieken zijn nieuwbouwwoningen vaak hermetisch gesloten waardoor de vogels moeilijkheden ondervinden bij het zoeken naar een nest. Een kunstnest kan daarom soms wonderen doen.  Een hoge (minstens 6m) en voldoende ver uitstekende dakrand bij voorkeur georiënteerd op het oosten is een ideale nestplaats. Bovendien mogen er geen bomen in de buurt staan die de aanvliegroutes belemmeren. Beboste omgevingen zijn per definitie niet geschikt. Dit laatste geldt trouwens ook voor de huis- en boerenzwaluw.