Klimaathoeders: graslandbeheer voor koolstofopslag bij landbouwers

LEADER-project Klimaathoeders

Project Klimaathoeders onderzoekt klimaatrobuuste landbouwgronden



Delen

Over

Een van de vele maatregelen tegen klimaatverandering is het behoud en het bevorderen van koolstofopslag in de bodem. Landbouwgronden spelen hierbij een belangrijke rol: onderzoek toont aan dat grasland een even groot potentieel heeft om koolstof op te slaan in de bodem als bos. Het is dus van groot belang om dit stukje van de klimaatpuzzel aan te grijpen.

Ondanks de zondvloed aan wetenschappelijke publicaties rond de potenties van graslanden voor opslag van bodemkoolstof, zie je er in de Kempen nog weinig van toegepast op het terrein. Hier zijn meerdere redenen voor:

  • Het wereldwijde landbouwonderzoek richt zich traditioneel op de processen, kansen en bedreigingen voor de meer vruchtbare, lemige bodems. Zandbodems zoals die van de Kempen reageren echter vaak heel anders, maar blijven in het huidige onderzoek onderbelicht. Nochtans zijn er nieuwe technieken beschikbaar die veranderingen in de bodem snel kunnen detecteren, en zo de impact van bepaalde maatregelen in kaart kunnen brengen, maar deze zijn dus nog onvoldoende getest in zandige context.

  • De kansen van graslanden in het klimaatverhaal zijn nog te weinig bekend bij zowel landbouwers, burgers als sommige beleidsmakers. Door gebrek aan lokaal onderzoek is er geen duidelijke weergave van de impact van mogelijke beheermaatregelen. Deze informatie is echter nodig om landbouwers en andere terreinbeheerders te motiveren én om doelstellingen duidelijk te vertalen naar concrete acties mét de nodige steun.

Samenwerking

Met het project 'De Klimaathoeders van de Kempen' willen we samen met KU Leuven Campus Geel, Thomas More Kempen, Hooibeekhoeve, Boerenbond, Het Bolhuis, VLM Regio Oost en het Departement Landbouw en Visserij, de klimaatkansen voor graslanden vertalen naar de Kempen en deze kennis vervolgens bekend maken bij de landbouwsector, natuursector, studenten, het beleid en de toeristische sector. We willen landbouwers en andere beheerders bewust maken van de mogelijkheden tot koolstofopslag in de bodem en bijbehorende voordelen voor landbouw en natuur. We willen ze bovendien een stem geven in het klimaatverhaal en toegang geven tot extra voordelen uit klimaatinitiatieven.

In samenwerking met 4 lokale landbouwers zullen we de komende periode metingen uitvoeren op verschillende soorten graslanden. Ook op de proefpercelen van de Hooibeekhoeve worden analyses uitgevoerd. Met behulp van een trace gas analysetoestel volgen we de processen in de bodem op en brengen we daarbij de impact in kaart van het maai- en graasbeheer, de bemesting en de verschillende zaadmengsels.

Met dit project willen we lokaal kennis opbouwen en delen, en de duurzame rol van veehoeders binnen het Kempens landschap terug zichtbaar voor de samenleving.

 

Ik heb interesse in dit project

De gegevens worden enkel gebruikt om je op de hoogte te houden van project 'Klimaathoeders' en worden op geen enkele manier verder verspreid.

© Projectgebied

januari 2023

Klimaathoeders gaat van start!

Aan de start van het project werden 5 pilootbedrijven geselecteerd. Bij deze bedrijven onderzoeken we de effecten van verschillende beheermaatregelen in grasland op de uitstoot van CO2, CH4 en N2O.

De maatregelen die we beschouwen zijn: gradaties in bemestingshoeveelheden, begrazing en/of maaibeheer en het inzaaien van verschillende soorten gras(kruiden)mengsels.

©

April 2023

Start eerste meetcampagne

De eerste metingen van het project werden uitgevoerd bij de deelnemende pilootbedrijven, waaronder een vegetatieanalyse, het nemen van bodemstalen en metingen van de broeikasgassen CO2 en CH4. De eerste meetcampagne liep van april tot oktober 2023.

©

Februari 2024

Klimaathoeders op de Agridagen in Weelde

Aan de standen van Hooibeekhoeve en Thomas More Kempen konden de bezoekers van de Agridagen meer informatie krijgen over het project. Resultaat: veel enthousiaste vragen en interessante gesprekken!

©

Eerste stuurgroepvergadering

Maart 2024

Tijdens dit eerste contactmoment met alle betrokken organisaties en deelnemende landbouwers stelden we de resultaten van de eerste meetcampagne voor. In een interactieve sessie toetsten we naar de ervaringen en verwachtingen van de verschillende stakeholders. We hadden het onder andere over de impact van droogte en bemesting op de uitwisseling van CO2 en CH4, en over knelpunten zoals verplichte maaidata en de regelgeving rond permanent grasland. De verzamelde informatie zorgde mee voor de aanzet van een infobrochure die aan het einde van het project gepubliceerd zal worden.

©

April 2024

Start tweede meetcampagne

Het natte voorjaar van 2024 zorgde voor een vertraagde start van het meetseizoen: gasmetingen en ondergelopen percelen gaan helaas niet samen. Eind april konden we met veel nieuwe energie dan toch aan de slag!

©

Mei 2024

Studenten Agro- en Biotechnologie aan het werk

Voor het vak klimaatadaptatie kregen de bachelor-studenten van Thomas More Kempen een gastles van Robin Tersago (doctoraatstudent betrokken bij Klimaathoeders), waarna ze een aantal keer het veld in mochten voor het uitvoeren van de gasmetingen.

©

Juni 2024

Binnen(ste)buiten studiedag Hooibeekhoeve

Tijdens een compleet volzette workshop over graslandbeheer als opportuniteit voor koolstof, landbouw en natuur kwamen de deelnemers meer te weten over het Klimaathoeders project en de resultaten van de eerste meetcampagne. We verwelkomden de vele vragen en feedback, legden nieuwe contacten en voerden boeiende discussies. Gespreksonderwerpen waren o.a. de impact van biodiversiteit in gras(kruiden)mengsels op de uitstoot van CO2, en van bemesting op de uitstoot van N2O. Het aanleveren van data die specifiek gericht is op de Kempense context kon ook op veel goedkeuring rekenen.

©

Oktober 2024

Einde tweede meetseizoen

Ondanks de moeilijke (en vooral natte) start van dit meetseizoen is het toch weer een succes geworden! Zo hebben we verder gemeten bij de landbouwers en op de Hooibeekhoeve. Met nog eens 309 metingen uitgevoerd tussen april en oktober, zowel met ons CO2/CH4 meettoestel als met het gloednieuwe N2O meettoestel. Het was eerst nog even zoeken hoe we beide toestellen konden combineren, maar uiteindelijk hebben we het N2O toestel ingezet voor percelen waar een verschil in bemesting is aangelegd en CO2/CH4 voor alle andere percelen. Op het Zammelsbroek hebben we in 2024 niet meer gemeten, aangezien er duidelijke resultaten waren voortgekomen uit de metingen van 2023. Nu zijn we de data volop aan het verwerken voor een infogids.